Ynze Mengerink: Afgelopen zaterdag deed dit zich voor in de KNSB 3H: Dubbelschaak - Zuir Limburg 2

De zwartspeler op bord 1 staat schaak, maar hij doet een zet met z'n toren waarmee het schaak niet kan worden opgeheven. Er is even onduidelijkheid wat er precies moet gebeuren en de klok wordt stilgezet. De zwartspeler was zelf ook Teamleider en dus ook gelijk wedstrijdleider. Onduidelijk was wie er aan zet was en of de klok ingedrukt was door zwart.

Wat had er moeten gebeuren

Luc Cornet:

Een onreglementaire zet is pas voltooid zodra de klok is ingedrukt. Vanaf dan kunnen er sancties komen.

Als de onregelmatigheid (zoals met de toren spelen en hiermee het schaak niet opheffen) is gedaan (dus de zet is uitgevoerd en het stuk is losgelaten), dan mag de speler de onregelmatigheid oplossen door terug te gaan tot de stelling juist voor de onregelmatigheid en dan verder te spelen. Hierbij is de regel van "aanraken = zetten" uiteraard geldig. Als het schaak kon worden opgeheven door de toren ervoor te zetten of het stuk dat schaak geeft, met de toren te slaan, dan moet dit gebeuren. Hierbij wordt in de regel geen sanctie genomen (de klok van de overtreder is nog steeds aan het lopen). (*)

Echter als de onregelmatigheid een onreglementaire zet is geworden (dus de klok was ingedrukt na de zet), dan volgt er wel een sanctie. Betreft het de tweede onreglementaire zet voor die speler in dezelfde partij, dan heeft hij de partij verloren. Betreft het de eerste onreglementaire zet voor die speler in dezelfde partij, dan krijgt zijn tegenstander 2 minuten straftijd bij en dan wordt het increment (normaal 30 secondes) afgetrokken bij de speler. Hij krijgt nog de melding dat bij een volgende onreglementaire zet in dezelfde partij door hem, hij de partij verliest. Opgepast, dit is een straf die enkel door de (dienstdoende) wedstrijdleider mag uitgesproken en toegepast worden. Als spelers zo'n geval onderling afhandelen, dan telt dit NIET als eerste keer. M.a.w. mocht dezelfde speler nog een onreglementaire zet doen en zijn tegenstander zou claimen dat hij de partij wint omdat het de tweede keer is, dan is dit niet waar.

(*) Anderzijds kan dit wel als hinderen van de speler beschouwd worden of als middel om tijd te winnen. Zeker als dit in tijdnood zou kunnen gebeuren, kan het zijn dat de arbiter oordeelt dat wel een sanctie (zoals verwittiging, tijd bijgeven aan de tegenstander, ...) nodig is.